Bij de begrotingen van het vorige college kregen wij steeds datzelfde gevoel: [we moeten bezuinigen - de belastingen moeten omhoog - er kan echt niets extra’s] want er komt zo veel op ons af >> Wolf, wolf!
En bij iedere najaarsnota en jaarrekening bleven er dan iedere keer miljoenen over en was er geen wolf te bekennen in de boekhouding van de gemeente.
Dit college lijkt het met haar eerste begroting niet ‘echt anders’ te gaan aanpakken. Ook nu blijft veel geld op de plank liggen, want ‘er komt nog zo veel op ons af’. >> Wolf, wolf!
Maar dat er veel op ons afkomt is van alle tijden. Bij de oude Grieken loerde er altijd wel een wolf naar de schapen - wie weet binnenkort hier ook weer. In de middeleeuwen brak de Pest uit - laten we zeggen: niet de laatste besmettelijke ziekte met grote gevolgen. En oorlog, recessie en vluchtelingen zijn helaas ook van alle tijden. Samenleving en overheden bereiden zich hier op voor door te investeren in de toekomst. Zoals tegenwoordig heel mooi verwoord in de zogenaamde Global Goals. Dit college niet, dit college laat liever veel geld op de plank liggen.
Neem de Global Goal ‘gezondheidsbevordering’. Een thema waar we de afgelopen twee jaar toch veelvuldig mee geconfronteerd zijn. Waarom zet het college, nu het geld er is, daar dan niet veel meer op in? Nu wordt alleen een beetje geld opgenomen “conform de begroting van de GGD”. Waar zijn de extra maatregelen om gezondsheidsproblemen te voorkomen? We weten toch ook dat daarmee veel kòsten in de toekomst voorkomen kunnen worden?
Heeft dit college bijvoorbeeld nog de ambitie om Soest een rookvrije gemeente te laten zijn? Waarom worden, nu het geld er is, dan geen concrete maatregelen voorgesteld om echt een rookvrije gemeente te worden? En het stimuleren van fietsgebruik? Goed voor de gezondheid. Dit college gaat verder op dezelfde fiets, door vooral naar asfalt te kijken. Maar als je blijft doen wat je deed, blijf je krijgen wat je kreeg. Volgens de Rekenkamercommissie zouden we veel meer moeten doen om fietsen in onze dorpen aantrekkelijk te maken dan autorijden, zoals gedragsbeïnvloeding. Waar is het extra geld om alle aanbevelingen van de Rekenkamercommissie dan ook echt te kunnen doorvoeren?
Neem een ander Global Goal ‘Armoedebestrijding’. Ook zeer actueel. Maar dit college zet alleen in op vroegsignalering. Waarom geen extra inzet, nu het geld er is, op schuldhulpverlening zelf, of beter nog op concrete maatregelen om schulden niet te signaleren, maar te voorkomen? En waar is de extra inzet om energierekeningen naar beneden te brengen, de grootse kostenstijger dit jaar? Waarom blijft u volstaan met het uitdelen van tochtstrips, radiatorfolie en brievenbusborstels? We blijven doen wat we al deden. Is dit college niet bereid om met de woningbouwcorporaties prestatieafspraken te maken over ingrijpender energiebesparende maatregelen en die ook financieel te ondersteunen? Zodat degenen die dat echt nodig hebben hun energierekening zien dalen in plaats van stijgen? En waarom bijvoorbeeld niet extra steun aan bedrijven om energiebesparende maatregelen te nemen, u wilt de economie toch ook stimuleren?
Die laatste maatregelen zouden ook goed zijn voor nog een hele boel andere Global Goals: klimaatactie, energietransitie, duurzaamheid, biodiversiteit, een leefbare omgeving. We zien er nauwelijks voorstellen voor terug in deze begroting. Dit college wacht liever op gelden vanuit de Rijksoverheid. Maar we zijn zelf verantwoordelijk voor onze leefomgeving, onze eigen biodiversiteit, voor het tegengaan van uitdroging en hittestress, voor het stoppen met fossiele brandstoffen. Daarover heeft de VNG mede namens onze gemeente afspraken gemaakt, daar staat onze handtekening onder. Dan ga je toch niet wachten op geld van het Rijk, terwijl je zelf veel geld op de plank laat liggen?
Kom ik voor vandaag bij mijn laatste setje Global Goals, ik vat het even samen als sociale duurzaamheid, gelijkheid en vrede. Ook niet onbelangrijk in deze tijd, waarin eerder sprake is van een toename van polarisatie. Waarom trekt dit college dan slecht éénmalig extra geld uit voor anti-discriminatie? Denkt dit college in één jaar de trend van toenemende polarisatie om te kunnen buigen?
En over polarisatie gesproken: net als in het coalitie-akkoord, toen zei ik het ook al, wordt in deze begroting meteen naar jongeren gewezen als bron van overlast. Is het college het met GroenLinks eens dat jongeren juist ook een bron van hoop voor de toekomst zijn? En waarom wordt dan niet extra geïnvesteerd, nu het geld er is, om in gesprek te komen met jongeren, bijvoorbeeld door het oprichten van een jongerenpanel of jongerenraad? Om te horen waar zij over dromen, in wat voor dorp zij willen wonen, nu en over dertig jaar?
Oh ja, de herdersjongen zag uiteindelijk de schapen opgegeten worden door een echte wolf, toen de dorpelingen hem al niet meer geloofden. Gelukkig hadden de dorpelingen geld op de plank liggen zodat ze nieuwe schapen konden kopen. Maar hadden ze daar niet beter een omheining van kunnen kopen, zodat de wolf helemaal niet bij hun schapen had kunnen komen en de herdersjongen iets nuttigs voor zijn toekomst had kunnen doen?
Wat wilt u met uw geld doen: op de plank leggen en op toekomstige problemen wachten of nu investeren om die problemen te voorkomen?